Założone w XVI wieku ogrody przy Pałacu Arcybiskupim w Kromieryżu są dumą miasta. Doceniają je nie tylko Czesi. W 1998 r. pałac, ogród kwiatowy i pałacowy zostały wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, stając się wizytówką miasta. Główne atrakcje przyciągające turystów odkrywają przed nimi również inne, niezliczone skarby sztuki i architektury oraz historie, które w tym mieście opowiada niemal każdy budynek.

Człowiek w raju

Ogrody towarzyszą człowiekowi od tysiącleci. Starożytni Egipcjanie, Grecy czy Rzymianie, opanowując zakładanie i uprawę ogrodów do perfekcji, przez wieki byli inspiracją dla projektantów wszystkich epok. Za jeden z siedmiu cudów starożytnego świata uznane zostały także wiszące ogrody królowej Semiramidy pochodzące z przełomu IX i VIII wieku p.n.e. Biorąc pod uwagę, że wyznawcy judaizmu, chrześcijaństwa i islamu wierzą, że Bóg umieścił pierwszych ludzi właśnie w pełnym roślin raju, okazuje się, że ogrody odegrały w historii świata ogromną rolę, a uznawanie ich za najstarszą dziedzinę sztuki jest przynajmniej do rozważenia.

fot. Shutterstock

Zakładanie ogrodów i parków do dziś popularne jest w każdym kraju, niezależnie od strefy geograficznej. Są prywatne albo miejskie, pełnią funkcje rekreacyjne, reprezentacyjne, a jak w przypadku ogrodów Zen popularnych w Japonii, mogą również przekazywać wartości filozoficzne. Jak w każdej dziedzinie sztuki wykształciło się wiele stylów ogrodowych. Najbardziej popularne są ogrody angielskie, francuskie, japońskie i perskie. Wśród kilkudziesięciu parków i ogrodów wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO znajduje się Zespół Ogrodów z Pałacem Arcybiskupim w Kromieryżu.

To czeskie miasto liczące niespełna 30 tys. mieszkańców leży na Morawach i może się poszczycić nie tylko zapierającymi dech w piersiach parkami i ogrodami, ale również wspaniale odrestaurowanymi budynkami, obok których nie można przejść obojętnie. Urok tego miejsca został doceniony przez Czechów w 1997 r. w ogólnokrajowym konkursie na "Czeskie Miasto Roku".

Nieustający plan filmowy

Pierwsze wzmianki o mieście nad rzeką Morawą pochodzą z XII wieku. Historia tego miejsca ściśle związana jest z biskupstwem ołomunieckim. Duchowni katoliccy w XIII wieku zakupili Kromieryż od władców świeckich i zbudowali tu swoją letnią rezydencję. Z upływem lat dzięki rozwojowi handlu i nadawanym przez władców przywilejom znaczenie miasta rosło. Na początku XVI wieku Kromieryż stał się stolicą ołomunieckiego biskupstwa, a w XVIII wieku rezydencją arcybiskupów. Budowa Pałacu Arcybiskupiego rozpoczęła się na początku XVI wieku.

fot. Shutterstock

Nad miastem dominuje pałacowa wieża, z której szczytu podziwiać można panoramę miasta oraz ogromne tereny ogrodów: kwiatowego i pałacowego. Pałac usytuowany przy samym rynku jest jednym z najpiękniejszych budowli tego typu w Europie. Barokowy budynek to symbol ówczesnego bogactwa i znaczenia miasta oraz miejscowego duchowieństwa. Szczególnie zachwycające są wnętrza pałacu. Kilkadziesiąt komnat, pokojów i sal, których bogactwo wystroju zachwyca i przyciąga nie tylko turystów, ale także filmowców. W całym kompleksie pałacowym nakręcono kilkadziesiąt filmów i seriali, w tym nagrodzonego ośmioma Oscarami "Amadeusza", opowiadającego o życiu Mozarta. Dlatego planując zwiedzanie zamku, warto sprawdzić, czy jest on dostępny dla turystów, czy przypadkiem nie gości w nim kolejna ekipa filmowa.

Spotkania w stylu rokoko

Największym pomieszczeniem w pałacu jest Sala Sejmowa nazywana także Wielką Jadalnią. Jest to również jedna z największych rokokowych sal w całych Czechach. Białe ściany ozdobione złotymi stiukami, wysokie lustra i zdobiony freskami sufit przenoszą zwiedzających w czasy świetności. Sala Sejmowa swą nazwę zawdzięcza wydarzeniom, które w XIX wieku kolejny raz podniosły rangę miasta. W 1848 r. przez Europę przeszła fala zrywów narodowych nazywana Wiosną Ludów. Ze względu na zawirowania polityczne w Austrii, do pałacu w Kromieryżu przeniesiono z Wiednia obrady Zgromadzenia Parlamentarnego monarchii Habsburgów.

fot. Shutterstock

Jego głównym celem było opracowanie przez deputowanych projektu nowoczesnej konstytucji. Kromieryż przez kilka miesięcy był w centrum wydarzeń europejskich, których sława widoczna jest w mieście do dziś. Na wielu budynkach umieszczone są tablice wspominające gości, którzy w czasie obrad zgromadzenia byli w nich zakwaterowani. Miasto pełne jest także tablic oraz mniejszych i większych pomników upamiętniających wydarzenia historyczne i osoby związane z miastem: duchownych, artystów i uczonych. Dzięki nim Kromieryż przez wieki dorobił się swojej drugiej nazwy. Chętnie przebywali tu, a często zostawali na stałe, ludzie kultury, zamożni mieszczanie i arystokracja, a od wieków dbano także o rozwój oświaty i sztuki. Czynniki te wpłynęły na to, że przypisana miastu nazwa "Hanackie Ateny" była jak najbardziej uzasadniona.

Kolejne wzbudzającym zachwyt pomieszczenie to biblioteka. Jest tu aż 90 tysięcy tomów różnych gatunków literackich. W pałacu znajduje się także zbiór rękopisów muzycznych. Wśród nich dzieła Wolfganga Amadeusza Mozarta, Ludwika van Beethovena, Vejvanovskiego, Pogliettiego i Haydna. Ściany całego pałacu ozdabiają obrazy, których autorami są m.in. Lucas Cranach Starszy, Paolo Veronese, Jan I Brueghel, Luca Giordano, Antoon van Dyck. Jest to drugi najcenniejszy zbiór obrazów w Republice Czeskiej, którego najsłynniejszym i najcenniejszym skarbem jest renesansowe arcydzieło Tycjana "Apollo i Marsjasz".

Istniejące od połowy XIII wieku kromierżańskie winiarnie należące do biskupstwa niespełna sto lat później uzyskały przywilej produkcji wina mszalnego. Sześć metrów pod ziemią w otwartych dla zwiedzających pałacowych piwnicach do dziś leżakują beczki z winem produkowanym według specjalnych zaleceń Watykanu. W 1885 roku w pałacu w Kromieryżu spotkali się Franciszek Józef I i Aleksander III. Z ich rozmowy nie zachowały się jednak żadne dokumenty ani przekazy. Do dziś nie wiadomo o czym dyskutowali władcy dwóch wielkich europejskich mocarstw.

Natura z udziałem ludzkich rąk

Za pałacem na 64 hektarach rozciąga się pierwszy z wpisanych na listę UNESCO krożmierskich ogrodów - Ogród Pałacowy. Założony na początku XVI wieku jako ogród warzywny i sad, przekształcony został w ogród krajobrazowy w stylu angielskim, czyli charakteryzujący się swobodą i naturalnością. Znajduje się w nim ponad 200 gatunków drzew i krzewów sprowadzonych z całego świata. Na rozległym terenie jest także kilka zbiorników i kanałów wodnych. W XIX wieku w parku umieszczono dodatkowe budowle: Pawilon Chiński, Domek Rybacki, Kolumnadę Pompejańską i Podwórzec Maksymiliański.

fot. Shutterstock

Umieszczone w Parku Pałacowym drogowskazy prowadzą turystów do mniejszego Ogrodu Kwiatowego, którego oryginalna nazwa to "Libosad". Miejsce wyjątkowe nie tylko dla turystów, ale także miłośników i znawców sztuki ogrodniczej, dla których jest on ewenementem na skalę światową. Mieszają się tu dwa style: późny renesans włoski oraz barokowo-klasycystyczny styl ogrodów francuskich. Obok nisko przyciętych żywopłotów zachwycają wielobarwne rabaty kwiatowe. W ogrodzie posadzono ponad 20 tys. roślin jednorocznych.

Choć w parku jest niezliczona ilość pomników i fontann to prawdziwą perłą architektoniczną, a zarazem sercem ogrodu, jest barokowa rotunda z bogato zdobionym wnętrzem, w którego centrum umieszczono okazały fresk oraz wahadło Foucaulta. Przy jednej ze ścian ogrodu stoi kolumnada mierząca 244 metry długości. Bogato zdobiona rzeźbami bóstw antycznych jest również tarasem widokowym, z którego rozciąga się widok na cały ogród. Atrakcjami cieszącymi się dużą popularnością są również dwa labirynty oraz palmiarnia, ogród pomarańczowy, ogród holenderski, oranżerie, a także bażanciarnia, królicza górka i ptaszarnia. Dla turystów przygotowano kilka tras zwiedzania. Jedna z nich, ze względu na ogromny obszar ogrodów, jest obsługiwana przez specjalną turystyczną kolejkę.

Do Kromieryża warto wybrać się o każdej porze roku. Według odwiedzających najpiękniej jest tu jednak wiosną i latem, kiedy wszystkie rośliny ukazują się w swojej pełnej krasie. Cały kompleks pełni również rolę kulturalno-edukacyjną. W pałacu i ogrodach odbywa się wiele koncertów, wystaw i projektów edukacyjnych. W drugiej połowie lata można uczestniczyć w festiwalu Hortus Magicus, którego program wypełniony jest licznymi spektaklami, koncertami i warsztatami.

fot. Shutterstock